ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΤΟΥΣ 2013

Η παρέμβαση του Δημήτρη Μούρνου

Κύριε Πρόεδρε,

Η συζήτηση του απολογισμού της διοίκησης είναι πραγματικά κάθε χρόνο μία από τις πιο σημαντικές συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου. Αλλά την αδικείτε κάθε φορά και στο τυπικό και στο ουσιαστικό της μέρος. Μας παραδόθηκε καθυστερημένα πάλι ένα κείμενο 100 περίπου σελίδων, όπου δίκην ημερολογίου αναφέρονται απίθανες και ασήμαντες δράσεις και γραφειοκρατικά καθήκοντα των υπηρεσιών. Αντί για ένα πυκνό πολιτικό κείμενο που θα περιγράφει τους στόχους που τέθηκαν και τα αποτελέσματα που προέκυψαν, έχουμε ένα χαλαρό κείμενο με

αοριστολογίες και φλυαρίες, κάτι σαν το οργανόγραμμα της περιφέρειας, κάτι σαν ένα ημερολόγιο εργασιών.

Θα πω πρώτα δυο λόγια για τη λειτουργία του πολιτικού οργάνου, του Περιφερειακού Συμβουλίου. Τα θέματα της ημερήσιας διάταξης δεν ήταν αντάξια του αναπτυξιακού χαρακτήρα του Περιφερειακού Συμβουλίου. Αραιά και πού θέματα σοβαρά και μεγάλα απασχόλησαν το όργανο, συχνά με πρόταση ή πρωτοβουλία της μειοψηφίας. Το πλείστον των θεμάτων ήταν καθαρά υπηρεσιακά και δεν θα ’πρεπε καν να συζητούνται στο σώμα, αλλά να αντιμετωπίζονται και να επιλύονται στο επίπεδο των επιτροπών.

Οι δυσλειτουργίες αυτές του πολιτικού οργάνου, σε συνδυασμό με τις αντικειμενικές αδυναμίες του Καλλικράτη, την οικονομική συγκυρία και την εμφανή έλλειψη συντονισμού, καθοδήγησης και ελέγχου από την διοίκηση, οδήγησαν τελικά σε ένα φτωχό αποτέλεσμα για την Περιφέρειά μας.

Η τομεακή διοίκηση που καθιέρωσε σαν κεντρική επιλογή του ο Περιφερειάρχης, με την ανάθεση σε κάθε τοπικό αντιπεριφερειάρχη αρμοδιοτήτων ειδικών και αποκλειστικών στα διάφορα αντικείμενα (γεωργίας, βιομηχανίας, πολιτισμού κλπ), δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Περιέπλεξε την κατάσταση, απορρύθμισε τις υπηρεσίες, αφού έλειψε το πρόσωπο αναφοράς σε κάθε περιφερειακή ενότητα. Επιπλέον οι παρουσίες και οι παρεμβάσεις στις περιφερειακές ενότητες των αντιπεριφερειαρχών με τα «ειδικά χαρτοφυλάκια» ήταν ελάχιστες έως τελείως ανύπαρκτες.

Δε θα μείνουμε να σχολιάζουμε ένα ένα τα έργα που έγιναν ή δεν έγιναν. Στις διάφορες καταστάσεις έργων δημιουργείται μια αίσθηση κοσμογονίας, παραθέτοντας ανάκατα έργα των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, έργα που τέλειωσαν με έργα που δεν άρχισαν ακόμη κλπ. Η γενική εντύπωση είναι ότι από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έλειπε η αναπτυξιακή πνοή και η εξωστρέφεια. Έλειπε το στοιχείο της διεκδίκησης, δεν υπήρχαν καινοτόμες πρωτοβουλίες και δράσεις, δεν αναζητήθηκαν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης.

Και επειδή έχετε κάνει σημαία σας, κύριε Περιφερειάρχη, την υψηλή απορροφητικότητα στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και την παρουσιάζετε σαν δείγμα ικανότητας της πολιτικής ηγεσίας έχω να παρατηρήσω τα εξής:

Έχουμε την τύχη να υποστηρίζεται η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας από μία ικανότατη διαχειριστική αρχή, με έμπειρους και καλούς τεχνοκράτες που έχουν κάνει σωστές επιλογές έργων, με ολοκληρωμένες μελέτες. Από κει και πέρα το ΕΣΠΑ λειτουργεί σαν με αυτόματο πιλότο. Η υψηλή απορροφητικότητα είναι φυσιολογικό φαινόμενο μιας καλής οργάνωσης εξαρχής. Εκείνο που πρέπει ίσως να σας αναγνωριστεί είναι ότι δεν «πειράξατε» τη διαχειριστική αρχή κάτι που συνέβη σε άλλες περιφέρειες.

Και βέβαια, δεν αποτελούν απολογισμό πολιτικού οργάνου οι διοικητικές κυρώσεις για περιβαλλοντικές παραβάσεις ή οι μετρήσεις για την αιθαλομίχλη, ή οι αγορανομικοί έλεγχοι και τα εξ αυτών πρόστιμα. Αυτό είναι η γραφειοκρατική, η υπηρεσιακή καταγραφή των ζητημάτων.

Αντίθετα, ο πολιτικός απολογισμός είναι αρνητικός από το γεγονός ότι δεν αναλάβατε πρωτοβουλίες και δράσεις για σύγχρονη και ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων σε επίπεδο περιφέρειας, από το ότι δεν υπήρξαν παρεμβάσεις προς την κεντρική κυβέρνηση για τη μείωση της φορολογίας στο πετρέλαιο θέρμανσης, ή δεν υπήρξαν πρωτοβουλίες για τον έλεγχο της κερδοσκοπίας και την προσαρμογή των τιμών βασικών αγαθών στη σκληρή πραγματικότητα που έχει δημιουργήσει η οικονομική κρίση, η ύφεση και η ανεργία. Παρατηρούσατε αμέτοχοι, δήμαρχοι να εκπέμπουν S.O.S. για τη  έλλειψη πετρελαίου στα σχολεία και να καταφεύγουν τελικά για βοήθεια σε μή κυβερνητικές οργανώσεις με αμφιλεγόμενους σκοπούς και στόχους.

Για το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 έχουνε να παρατηρήσουμε ότι συχνά η Ευρωπαϊκή Ένωση καθορίζει στόχους και δράσεις που δεν αποτελούν προτεραιότητες των κρατών-μελών και των περιφερειών τους. Η ίδια παρατήρηση ισχύει και για τα εθνικά προγράμματα των χωρών-μελών. Είναι ώρα να διεκδικήσουμε την αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες των περιφερειών και όχι τους σχεδιασμούς των γραφειοκρατών των Βρυξελλών και των Αθηνών.

Και αφού είναι πια κοινά αποδεκτό ότι η νέα ανάπτυξη στην Ελλάδα θα πρέπει να βασιστεί κυρίως στον πρωτογενή τομέα, τον τουρισμό και την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου, προς αυτούς τους τομείς, και τον κοινωνικό, πρέπει να στραφούν κυρίως οι χρηματοδοτήσεις και τα προγράμματα της περιφέρειας.

Χρειάζεται να ξεκινήσουμε από τώρα. Να ορίσουμε ανάγκες και προτεραιότητες, να ωριμάσουν μελέτες για δράσεις και έργα χρήσιμα, αποδοτικά, κοινωνικά αναγκαία.

Τέλος, κάποτε πρέπει να γίνει και ένας απολογισμός των διάφορων ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Πότε ολοκληρώθηκαν, ποια είναι τα αποτελέσματα, άμεσα και μακροπρόθεσμα, πώς αξιοποιήθηκαν, ποιοι ωφελήθηκαν, ποια είναι η τύχη των υποδομών που δημιουργήθηκαν π.χ. από το Leader, πώς αξιοποιήθηκαν σε βάθος χρόνου οι εμπειρίες που κατακτήθηκαν κ.ά. Γιατί είναι διάχυτη η αίσθηση ότι από πολλά προγράμματα δε μένει τίποτα, ούτε η σκόνη τους.

Είναι βέβαιο, δυστυχώς, κε Πρόεδρε, κύριοι συνάδελφοι, κε Περιφερειάρχη ότι πολύ λίγοι ενδιαφέρονται γι’ αυτό που γίνεται αυτή τη στιγμή εδώ μέσα, για τη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου, για τη συζήτηση του απολογισμού, για τις αποφάσεις γενικά που λαμβάνονται.

Και αυτό γιατί η κοινωνία θεωρεί, και δικαιολογημένα, ότι και με τη σημερινή μας απόφαση και με πολλές προηγούμενες, δεν επηρεάζονται τα μεγάλα προβλήματα που την απασχολούν και δεν αντιμετωπίζονται οι ανάγκες της.

Το ζήτημα πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά. Λίγοι ενδιαφέρονται και λίγοι ασχολούνται με την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση της Κεντρικής Μακεδονίας. Κι αυτό γιατί δεν έπιασε το σφυγμό της κοινωνίας, δεν ανταποκρίθηκε στο θεσμικό της ρόλο. Για τη χαμένη της αξιοπιστία απαιτείται τώρα πια ορθολογική και αποτελεσματική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων,  αναζήτηση νέων πηγών χρηματοδότησης, σωστός προγραμματισμός, σθεναρή διεκδίκηση, αντίσταση σε κάθε απόπειρα απαξίωσης και συρρίκνωσης του θεσμού. Τώρα πια όμως είναι αργά για εσάς να επιδιώξετε και να πραγματοποιήσετε τέτοιους στόχους. Αυτό μένει βαρύ φορτίο και καθήκον της νέας διοίκησης που θα σας διαδεχτεί.